Laureaci Statuetki Złotego Hipolita

Andrzej Wajda

Andrzej Wajda

  Andrzej Wajda – reżyser, urodził się 6 marca 1926 roku w Suwałkach. Jest synem zawodowego oficera Wojska Polskiego zamordowanego w Katyniu. Lata okupacji spędził wraz z matką, nauczycielką w Radomiu, gdzie uczęszczał na tajne komplety i uczył się w tajnej szkole rysunku i rzeźby pod kierunkiem prof. Wacława Dąbrowskiego. Należał do Armii Krajowej; pracował m.in. jako magazynier, ślusarz i malarz kościelnych wnętrz. W 1946 roku podjął studia malarskie na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie jego pedagogiem była między innymi Hanna Rudzka-Cybisowa. W roku 1949 Andrzej Wajda przeniósł się do Łodzi, gdzie rozpoczął studia reżyserskie w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej. Został asystentem Aleksandra Forda podczas realizacji filmu "Piątka z ulicy Barskiej"(1953) . Ford był też opiekunem artystycznym pierwszego filmu Wajdy "Pokolenie" ( 1954), przedstawiającym skomplikowane losy młodzieży z warszawskich przedmieść w latach okupacji hitlerowskiej.
Zrealizowany w 1957 roku "Kanał" oraz rok później "Popiół i diament" stanowiły punkt zwrotny w dziejach polskiego filmu i ustaliły pozycję Wajdy jako jednego z najważniejszych reżyserów europejskich. Pierwszym filmem kolorowym - "Lotną" (1959) Wajda wrócił do okresu kampanii wrześniowej, poddając krytyce narodową mitologię.
W 1961 roku powstał film "Niewinni czarodzieje", który był próbą wniknięcia w psychologię powojennego młodego pokolenia. W "Samsonie" (1961), adaptacji prozy Kazimierza Brandysa, Wajda opowiedział tragiczną historię zbiegłego z Getta Żyda. Następne dwa filmy zrealizowane zostały poza Polską : "Powiatowa Lady Makbet" (1962) powstała na zamówienie Jugosłowian, a "Miłość dwudziestolatków" z Barbarą Kwiatkowską-Lass i Zbigniewem Cybulskim dla producentów francuskich i niemieckich.
Pamiętna ekranizacja "Popiołów"(1965) Stefana Żeromskiego wywołała ogromne fale dyskusji i polemik na temat stosunku Wajdy do polskości i tradycji. Ten oryginalny, widowiskowy film był dziełem pełnym refleksji historiozoficznych; pokazywał daremny przelew polskiej krwi u boku Napoleona . W 1967 roku w Jugosławii reżyser zrealizował "Wrota raju". Zrealizowany później film "Wszystko na sprzedaż"( 1968) było pierwszym w pełni autorskim obrazem reżysera.
W następnym roku nakręcił satyryczno-obyczajowe "Polowanie na muchy", a w 1970 oparty na prozie Tadeusza Borowskiego "Krajobraz po bitwie", w którym podjął temat trudnych i bolesnych skutków wojny. W roku 1970 Wajda zekranizował opowiadanie Jarosława Iwaszkiewicza "Brzezina", kameralny dramat o ogromnej urodzie plastycznej i poetyckiej.
Rok 1973 zaowocował premierą "Wesela", adaptacją dramatu Stanisława Wyspiańskiego. Jedno z największych arcydzieł polskiego kina, "Ziemia obiecana" ( 1975), zdobyła uznanie na całym świecie, czego ukoronowaniem była nominacja Akademii Filmowej do nagrody Oscara.
W 1976 roku Wajda nakręcił polsko-brytyjską "Smugę cienia", adaptując na ekran Conradowską opowieść o odpowiedzialności, a rok później miał swą premierę legendarny "Człowiek z marmuru". Film wg scenariusza pióra Aleksandra Ścibor-Rylskiego czekał 13 lat na realizację, by wreszcie, za sprawą mistrzowskiej reżyserii Wajdy, przyciągnąć do kin miliony widzów.
Koniec lat siedemdziesiątych przyniósł realizację dwóch współczesnych dramatów psychologicznych "Bez znieczulenia" (1978) i "Dyrygent" (1979) oraz powrót do prozy Jarosława Iwaszkiewicza. Ekranizacja "Panien z Wilka" (1979) , była nominowana do Oscara w kategorii najlepszego filmu zagranicznego.
W 1983 miał swoja premierę w Paryżu i Warszawie "Danton" z Gerardem Depardieu w roli tytułowej. Innymi filmami zagranicznymi Wajdy, powstałymi latach osiemdziesiątych były m.in. nie rozpowszechniana w Polsce "Miłość w Niemczech" ( 1983) oraz "Biesy" dokonana przez francuskiego scenarzystę Jean-Claude'a Carriere'a adaptacja powieści Fiodora Dostojewskiego (1988).
Natomiast "Kronika wypadków miłosnych" ( 1986) według prozy Tadeusza Konwickiego była wyrazem tęsknoty za niewinną, mityczną i bezpowrotnie utraconą krainą dzieciństwa.

Powstały w 1990 roku "Korczak" według scenariusza Agnieszki Holland, to przejmująca opowieść o znanym lekarzu i opiekunie żydowskich sierot , będąca hołdem dla ofiar holocaustu. "Pierścionek z orłem w koronie" (1993) oraz "Wielki tydzień" ( 1994) powracały do lat wojny, a "Panna Nikt" (1996) była historią o wchodzeniu w dorosłość i zagubieniu współczesnej nastolatki. Adaptację narodowej epopei Adama Mickiewicza "Pan Tadeusz"(1999), obejrzało ponad cztery miliony widzów.
Andrzej Wajda zalicza się także do grona najwybitniejszych twórców polskiej sceny teatralnej. W teatrze debiutował (jako reżyser i scenograf) w 1959 sztuką Michaela Gazzo "Kapelusz pełen deszczu" (Teatr Wybrzeże w Gdańsku). Najważniejsze spektakle teatralne wyreżyserowane przez Wajdę to między innymi: "Dwoje na huśtawce" Williama Gibsona ze Zbigniewem Cybulskim oraz Elżbietą Kępińską (1960) oraz "Demony" Whitinga z Aleksandrą Śląską w roli głównej (1963) - w Teatrze Ateneum w Warszawie, "Biesy" Dostojewskiego (1971) i "Noc Listopadowa" Wyspiańskiego( 1974) w Starym Teatrze w Krakowie. Andrzej Wajda współpracował z kilkoma teatrami za granicą: m.in. w Yale Repertory Theatre, Deutsches Nationaltheater w Weimarze, Teatrze Sowriemiennik w Moskwie, Teatro Stabile Friuli w Trieście, Teatrze Benisan w Tokio.
Najsłynniejsze realizacje telewizyjne Andrzeja Wajdy to: "Makbet" (1969) z Tadeuszem Łomnickim w roli tytułowej, ekranizacja spektaklu Teatru Cricot 2 "Umarła klasa" w reżyserii Tadeusza Kantora (1977), oraz "Noc listopadowa" Wyspiańskiego (1978).
W latach 1972-1983 Andrzej Wajda był kierownikiem artystycznym Zespołu Filmowego "X", w latach 1978-1983 prezesem Stowarzyszenia Filmowców Polskich, także prezesem Polskiej Federacji Dyskusyjnych Klubów Filmowych (1978-1981, od 1981 prezesem honorowym). W latach 1989-1991 był senatorem; do 1994 przewodniczył Radzie Kultury przy Prezydencie RP. Jest inicjatorem i jednym z fundatorów Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej w Krakowie.
Andrzej Wajda, jest laureatem kilkudziesięciu państwowych i wielu nagród zagranicznych. W dniu 26 marca 2000 roku z rąk Jane Fondy odebrał Oscara za całokształt twórczości.
© Copyright 2019 Towarzystwo im. Hipolita Cegielskiego | Polityka prywatności
W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym. Szczegółowe informacje znajdują się w POLITYCE PRYWATNOŚCI I WYKORZYSTYWANIA PLIKÓW COOKIES. OK, rozumiem